Czy bać się nowych tachografów, czy nie?
Inteligentne tachografy od podszewki.
Unijne przepisy w postaci Rozporządzenia 165/2014 wprowadziły obowiązek posiadania tzw. tachografów II generacji w pojazdach ciężarowych zarejestrowanych po 15 czerwca 2019 roku. Kwestia rejestracji czasu pracy kierowcy jest przedmiotem licznych kontroli, a błędy, czy zaniechania z tym związane są obłożone dość dotkliwymi karami. Dobrze jest zatem posiadać nieco więcej informacji, jak poradzić sobie z tym tematem. Odpowiem na kilka podstawowych pytań, które mogą w tym pomóc:
-
Na skróty, rozwiń spis treści tutaj
- Z czego składa się nowy tachograf?
- Co decyduje o konieczności posiadania nowego tachografu, data produkcji, czy data rejestracji nowego samochodu?
- Czy i do kiedy należy wymienić stare tachografy?
- Czy należy wymienić także karty?
- Czy będą potrzebne nowe programy do sczytywania danych z tachografu?
- Ile to będzie kosztować?
- Czy w wyniku preselekcji mogę dostać mandat?
- Co z pojazdami poniżej 3,5 t – czy tam też muszą być nowe tachografy?
- Podsumowanie
W zasadzie z zewnątrz nie widać większych różnic pomiędzy starym a nowym typem urządzenia. Widoczna zmiana to antena, która musi znajdować się na przedniej szybie kabiny pojazdu i służy do komunikacji urządzenia ze służbami kontrolnymi. Dzięki tej antenie inspektorzy będą sczytywać niektóre dane z tachografu i na tej podstawie decydować, czy zatrzymać dany pojazd do kontroli.
Drobna zmiana dla kierowcy to konieczność podjęcia decyzji przy pierwszym włożeniu karty do tachografu, czy udostępnić swoje dane do ITS (Inteligentne Systemy Transportowe). W tej chwili nie ma to jeszcze większego znaczenia, ponieważ brakuje odpowiednich aplikacji na telefony i tablety, ale z czasem ulegnie to zapewne zmianie.
Innowacją jest czujnik, który jest sparowany tylko i wyłącznie z jednym, konkretnym urządzeniem. Nie jest możliwe jego użytkowanie z innym tachografem. Czujnik zabezpieczają numerowane i rejestrowane plomby. Numer plomby jest zapisywany także w pamięci tachografu. Jakakolwiek manipulacja przy czujniku ma spowodować uszkodzenie plomb.
Choć sam tachograf posiada wbudowaną antenę do odbioru sygnału GNSS (sygnał z globalnego systemu nawigacji – z systemów Galileo oraz EGNOS), dodatkowo możliwe jest zakupienie nieobowiązkowej anteny na wypadek, gdyby w kabinie był słaby zasięg.
Tachograf można także wyposażyć w Bluetooth, żeby można było łączyć go z ITS.
Do zestawu dochodzą jeszcze karty II generacji: kierowcy, przedsiębiorstwa, inspekcji i warsztatu.
-
Co decyduje o konieczności posiadania nowego tachografu, data produkcji, czy data rejestracji nowego samochodu?
Jak się okazuje istotna jest data rejestracji pojazdu (pole B w dowodzie rejestracyjnym samochodu). Zapis jasno stwierdzający, że jest to data rejestracji, a nie data produkcji samochodu znajduje się w art. 8 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 165/2014. Jaki z tego wniosek? Jeśli chcesz nabyć nowy pojazd i będziesz to robił w okolicy 15 czerwca lub później sprawdź jaki tachograf jest tam zamontowany, żeby nie okazało się, że rejestrując samochód po 15 czerwca będziesz musiał wymienić tachograf wcześniejszej generacji na nowy. Naturalnie producenci pojazdów ciężarowych już montują tachografy nowej generacji, ale może się zdarzyć i taki egzemplarz, który posiada jeszcze starą wersję urządzenia, a jeszcze nie został sprzedany. Warto zatem o to zapytać przy zakupie.
W zasadzie nie musisz się za bardzo przejmować wymianą starych tachografów – masz na to … 15 lat. Należy to zrobić do końca 2034 roku. W tym czasie prawdopodobnie wymienisz już większość swoich pojazdów na nowe, posiadające inteligentne tachografy. Istnieje też całkiem spore prawdopodobieństwo, że do tego czasu zmienią się także przepisy dotyczące tych urządzeń. Już teraz pojawiają się postulaty wprowadzenia tachografów, które rejestrowałyby automatycznie przekroczenia granic.
Wymiana kart będzie dokonywała się stopniowo. Po 15 czerwca będą wydawane karty kierowcy, przedsiębiorstw i karty inspekcyjne II generacji. Karty warsztatowe musza być wydawane nieco wcześniej ze względu na to, że warsztaty muszą być przygotowane do kalibrowania nowych tachografów. Nie będzie trzeba mieć kart do cyfrowych i inteligentnych tachografów ponieważ stare karty pasują do nowych urządzeń i odwrotnie nowe karty są kompatybilne ze starymi tachografami. Jak już wspomniałam jedynie karty warsztatowe muszą znaleźć się w warsztatach wcześniej, dlatego warto skontaktować się z wybranym miejscem i sprawdzić, czy jest odpowiednio przygotowane. Nie jest to bowiem jedynie kwestia karty. Potrzebne są także nowe urządzenia, oprogramowanie, a także przeszkolenie pracowników. Warto sprawdzić, czy będzie możliwe skalibrowanie tachografu w dniu, w którym będzie Ci to potrzebne.
Na to pytanie można odpowiedzieć zarówno tak, jak i nie. Wynika to z tego, że rozporządzenie 165/2014 zobowiązuje do tego, żeby karty nowej generacji były kompatybilne ze starymi urządzeniami. Jest to podyktowane poza względami praktycznymi także tym, że kierowcy wiozący ładunki poza granicami UE np. poprzez kraje, gdzie obowiązuje umowa AETR, mogą być kontrolowani także tam i tamtejsi inspektorzy nie muszą posiadać urządzeń II generacji. Jednak sytuacja wygląda inaczej w odniesieniu do tachografów. Nie ma obowiązku stworzenia warunków do tego, żeby odczytywać dane z nowego urządzenia przy pomocy urządzeń, czy oprogramowania wcześniejszej generacji. Jeśli zatem będziesz chciał sczytać informacje z inteligentnego tachografu będziesz musiał posiadać zaktualizowane urządzenia, a jeśli będziesz chciał te dane analizować to bez odpowiedniego oprogramowania się nie obejdzie. Nie musisz się jednak tym nadmiernie niepokoić, chociażby z tego powodu, że jeśli nawet zakupisz pojazd z nowym tachografem, to masz 90 dni na pierwszy odczyt. To wystarczająco dużo czasu, żeby zaopatrzyć się w odpowiednie narzędzia.
W odniesieniu do nowych ciężarówek koszt nowego tachografu w zasadzie nie będzie odczuwalny, ponieważ stanowi on niewielki ułamek ceny pojazdu. Kupno samego tachografu to koszt większy o 100-200 zł w porównaniu do wcześniejszej wersji. Do tego należy wziąć pod uwagę nowy typ czujnika ruchu, który też jest nieco droższy, a także nowe elementy tachografu, które są obowiązkowe, czyli: antena do zdalnego sczytywania danych z tachografu przez inspekcje, przewód do tej anteny oraz nowe oplombowanie. Jednak nawet jeśli przy zakupie nowej ciężarówki nie będzie potrzebna wymiana tachografu to jego kalibracja już tak. A tu cena usługi może wzrosnąć nawet dwukrotnie z 200-300 zł na 500, nawet 600 zł. Jest to związane z inwestycjami jakie warsztaty musza poczynić, żeby móc wykonać kalibrację, jak również z bardziej skomplikowanymi procedurami, jakie należy wykonać np. wprowadzić numery plomb, sprawdzić komunikację z systemem lokalizacji, czy systemem zdalnego pobierania danych przez inspekcję.
Tu muszę Cię uspokoić – nie jest to możliwe. Zacznę jednak od początku. Preselekcja jest wstępną zdalną kontrolą służącą wybraniu podejrzanych pojazdów do właściwej kontroli. Polega ona na zdalnym sczytywaniu 19 kategorii danych. Służy temu obowiązkowa antena DSRC, która powinna być umieszczona na przedniej szybie kabiny pojazdu. Jest to jeden z tych elementów, który będzie podlegał obowiązkowemu sprawdzeniu podczas kalibracji i przeglądów. Na tej podstawie inspekcja będzie decydowała o tym, czy dany pojazd zatrzymać do kontroli. Chodzi o to, żeby nie niepokoić tych przewoźników, którzy wykonują przewozy zgodnie z przepisami, natomiast zatrzymywać tych, którzy te przepisy naruszają. Jak wspomniałam preselekcja nie będzie w żadnym wypadku skutkowała mandatem. Mandat dostaniesz jeżeli zostaniesz faktycznie zatrzymany i podczas właściwej kontroli zostaną ujawnione nieprawidłowości. Co więcej – zgodnie z rozporządzeniem UE 165/2014 – jeśli pojazd nie zostanie zatrzymany do szczegółowej kontroli – dane pobrane w toku preselekcji mają zostać usunięte maksymalne po 3 godzinach. Inspekcja, żeby odczytać dane musi uwierzytelnić się kartą inspekcyjną drugiej generacji, zatem nie musisz się obawiać, Twoje dane są bezpieczne. Jest jeszcze jedna kwestia – zanim inspekcje będą mogły przeprowadzać kontrole na podstawie preselekcji, będą musiały się najpierw wyposażyć w odpowiedni sprzęt: bramownice, anteny stawiane obok drogi lub anteny przenośne, z którymi inspektorzy będą mogli przejść obok pojazdów, czy anteny montowane w pojazdach inspekcji. To też zajmie trochę czasu, zatem preselekcja nie zacznie się już zaraz od 15 czerwca 2019 roku.
Obecne rozporządzenie nie zobowiązuje nikogo do posiadania inteligentnego tachografu w pojeździe o DMC poniżej 3,5 t. Jednak nie wolno zapominać o obowiązku rejestrowania czasu pracy kierowców w busach m.in. we Francji, czy w Niemczech (mowa o manualnych zapisach; te kwestie regulują obecnie przepisy krajowe) oraz nierozstrzygniętej kwestii Pakietu Mobilności. W Pakiecie znajdują się bowiem propozycje, aby także pojazdy powyżej 2,4 t były objęte obowiązkiem posiadania może nie inteligentnego, ale cyfrowego tachografu. Co ciekawe pojawiają się również postulaty, aby do końca 2034 roku objąć obowiązkiem posiadania „super inteligentnego” tachografu w pojazdach powyżej 2,4 t, jeśli te będą wykonywać przewozy międzynarodowe. Chodzi oczywiście nie o urządzenia, które mają obowiązywać od 15 czerwca, ale o ich kolejną generację, która będzie np. umożliwiała automatyczną rejestrację przekroczeń granic. Wszystko jednak zależy od tego, w którą stronę pójdą dalsze prace nad Pakietem.
Jak widzisz tachograf nowej generacji nie jest taki straszny jak go „malują”. Jeśli dopilnujesz kwestii daty rejestracji nowego pojazdu i sprawdzisz, czy w wybranym warsztacie możesz dokonać kalibracji to w zasadzie zrobiłeś dwie najważniejsze rzeczy, o jakich powinieneś pamiętać w związku z koniecznością posiadania inteligentnych tachografów w nowych pojazdach ciężarowych zarejestrowanych po 15 czerwca 2019 roku. Na wybór odpowiedniego oprogramowania do analizy danych, wymianę lub aktualizację urządzeń do ich pobierania masz 90 dni, choć warto to zrobić nieco wcześniej. Pamiętaj, że na wymianę starego sprzętu masz aż 15 lat. Istnieje również duże prawdopodobieństwo, że w tym czasie nastąpi kolejna zmiana przepisów i wejdzie następna generacja tachografów… Szerokości!
Źródła:
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3A32014R0165
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A32006R0561
https://inelo.pl/2019/04/09/europoslowie-przeglosowali-tachografy-w-busach/
TIMOCOM LiveTalk z Mateuszem Włochem z Inelo: https://www.timocom.pl/Wiadomo%C5%9Bci/Doniesienia-prasowe/Nowe-tachografy-od-podszewki–czy-jest-si%C4%99-czego-ba%C4%87