Czas pracy kierowcy zawodowego w transporcie handlowym

Na co zwrócić uwagę podczas planowania czasu jazdy kierowców?

 

 

Spis treści

 

1. Jakie dokumenty regulują czas pracy kierowców?

2. Czas pracy, a czas odpoczynku

A. Polskie prawo, a czas pracy kierowców i odpoczynek

B.Europejskie przepisy

3. Tachografy – były, są i będą

4.Kto i jak może skontrolować czas pracy oraz jakie kary mogą czekać za nieprzestrzeganie przepisów?

Polska branża TSL nie zwalnia. Polacy plasują się na czubie w klasyfikacji transportu międzynarodowego w Europie, realizując przewozy liczące tysiące kilometrów w skali roku. Jakie zasady i jakie dokumenty określają ich czas pracy? Kto może prowadzić kontrole i jakie kary mogą otrzymać nieuczciwe firmy?

1.Jakie dokumenty regulują czas pracy kierowców?

Jednym z dokumentów, który to ustala jest ustawa z 16 kwietnia 2004 dotycząca czasu pracy kierowców. Artykuł 6 dokumentu podaje, że „czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w szczególności:

• Prowadzenie pojazdu;
• załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem;
• nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym;
• czynności spedycyjne;
• obsługę codzienną pojazdów i przyczep;
• inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy;
• niezbędne formalności administracyjne;
• utrzymanie pojazdu w czystości.

Czasem pracy kierowcy jest również czas poza przyjętym rozkładem czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy kierowcy w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu.”

Jeśli chodzi o krajowe przepisy należy również sprawdzić kodeks pracy, lecz co w przypadku międzynarodowych przewozów? Wtedy należy zwrócić uwagę chociażby na Konwencję AETR, czyli europejską umowę dotyczącą pracy załóg pojazdów, które wykonują takie usługi. Wiążący od kilkudziesięciu lat dokument obowiązuje w następujących państwach: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Hiszpania, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy, Polska, Niemcy, Irlandia, Luksemburg, Szwecja, Norwegia, Grecja, Czechy, Słowacja, Słowenia, Chorwacja, Bośnia i Hercegowina, Białoruś, Serbia, Estonia, Łotwa, Mołdawia, Austria i Rosja. Firmy wykonujące transporty w krajach Unii Europejskiej muszą także przestrzegać Rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.

2. Czas pracy, a czas odpoczynku

A. Polskie prawo, a czas pracy kierowców i odpoczynek

Według ustawy o czasie pracy kierowców „Czas pracy kierowcy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy.” Dokument przewiduje jednak dłuższą pracę za kółkiem. Dla przykładu tygodniowy czas pracy kierowcy wraz nadgodzinami, nie może wynosić więcej niż 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Dla kierujących pojazdami w ramach przewozu drogowego przewidziano natomiast możliwość wydłużenia czasu pracy do 12 godzin na dobę w ramach równoważnego czasu pracy – a to tylko część z przepisów umieszczonych w ustawie. Obowiązki to jedno, ale na pracujących za kółkiem musi również czekać odpoczynek. Według polskiego prawa „Po sześciu kolejnych godzinach pracy kierowcy przysługuje przerwa przeznaczona na odpoczynek w wymiarze nie krótszym niż 30 minut, w przypadku, gdy liczba godzin pracy nie przekracza 9 godzin oraz w wymiarze nie krótszym niż 45 minut, w przypadku, gdy liczba godzin pracy wynosi więcej niż 9 godzin. Przerwa może być dzielona na okresy krótsze trwające co najmniej 15 minut każdy, wykorzystywane w trakcie sześciogodzinnego czasu pracy lub bezpośrednio po tym okresie.” Truckerom w każdym tygodniu przysługuje prawo do minimum 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku. Kierowcy przysługuje natomiast prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Co natomiast z osobami, które nie będą przestrzegać przepisów? Za modyfikowanie lub fałszowanie ewidencji czasu pracy trzeba będzie zapłacić 8000 zł. Takich samych sankcji mogą spodziewać się ci, którzy odmówią okazania niezbędnej dokumentacji kontroli.

B. Europejskie przepisy

Na początek przedstawiamy Konwencję AETR, czyli europejski dokument dotyczący pracy załóg pojazdów, które wykonują międzynarodowe przewozy drogowe, Polska wprowadziła go od 1992 roku. Według niego:

• Kierowca prowadzący pojazdy z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej nie większej niż 7,5 tony musi mieć minimum 18 lat, w przypadku pozostałych pojazdów 18 lub 21 lat, 21 lat również w przypadku transportu drogowego pasażerów;
• maksymalny czas jazdy prowadzącego pojazd bez przerwy to 4,5 godziny, maksymalny dzienny czas jazdy to 9 godzin, dzienny odpoczynek to 11 godzin, natomiast czas przerwy to 45-minut, który można rozbić na kilka okresów, minimalnie jeden z nich może trwać 15-minut;
• kierowca ma obowiązek posiadania tachografu w pojeździe, który między innymi zapisuje długość przebytej drogi oraz moment otwarcia wykresówki-tarczy czy przerwy w pracy;
• nadzór czasu pracy jazdy kierowców oraz pojazdów powinien być prowadzony przez przedsiębiorstwa;
• brak możliwości wypłacania premii lub dodatku do wynagrodzenia kierowców za przebytą drogę lub ilość przetransportowanych towarów.

Jeśli chodzi o europejskie przepisy, to należy również przestrzegać Rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego:

• Dzienny czas prowadzenia pojazdu nie może trwać więcej niż 9 godzin, może zostać jednak przedłużony, nie częściej niż dwa razy w tygodniu do nie więcej niż 10 godzin;
• tygodniowy czas prowadzenia pojazdu nie może wynosić więcej niż 56 godzin, a łączny czas prowadzenia pojazdu w ciągu dwóch kolejnych tygodni nie może przekroczyć 90 godzin;
• obowiązkowa przerwa po 4,5 godzinach prowadzenia pojazdu wynosi 45 minut i powinna być ciągła, chyba że kierujący rozpoczyna okres odpoczynku;
• regularny dzienny odpoczynek to nieprzerwany odpoczynek trwający co najmniej 11 godzin, alternatywnie można go również wykorzystać w dwóch częściach, z których pierwsza musi nieprzerwanie trwać co najmniej 3 godziny, a druga co najmniej 9 godzin;
• tygodniowy okres odpoczynku rozpoczyna się nie później niż po zakończeniu sześciu okresów 24 godzinnych licząc od końca poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku;
• regularny tygodniowy okres odpoczynku to odpoczynek trwający co najmniej 45 godzin.

Co natomiast z karami? Jak podkreślają twórcy europejskich regulacji „kary nakładane z tytułu naruszeń ww. rozporządzeń leżą w gestii każdego państwa członkowskiego, oczekuje się co najmniej, że nałożona kara będzie służyć usunięciu naruszenia. Na przykład, jeżeli kierowca naruszył przepisy dotyczące dziennego odpoczynku, powinien zostać zobowiązany do spełnienia takiego obowiązku przed zezwoleniem na kontynuowanie jazdy, niezależnie od ewentualnych kar finansowych.”

3.Tachografy – były, są i będą

Nieodzownym elementem ciężarówek od wielu lat są tachografy. Czym są te urządzenia oraz do czego służą? Odpowiedź jest prosta – działalność kierowcy oraz pojazdu. Najczęściej zapisują one takie informacje jak ilość kilometrów pokonanych przez ciężarówkę, czas prowadzenia samochodu oraz przerwy w pracy oraz dzienny odpoczynek kierowcy. Tachografów nie uświadczymy we wszystkich pojazdach wykonujących transport.  Według Rozporządzenia Rady Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej przepisom o posiadaniu takich urządzeniom podlegają pojazdy przeznaczone do przewozu towarów, których masa całkowita przekracza 3,5 tony (samochód + przyczepa) oraz pojazdy przeznaczone do przewozu osób, które mogą przewozić więcej niż dziewięciu osób liczonych łącznie z kierowcą. Najprawdopodobniej jednak już wkrótce się to zmieni. Parlament Europejski uchwalił zmiany, które najprawdopodobniej wprowadzą tachograf także do busów i pojazdów powyżej 2,4 tony wykorzystywanych w transporcie międzynarodowym. Ten sprzęt zapisuje dane na kartach kierowców lub na wykresówkach. Od połowy tego roku w nowo rejestrowanych ciężarówkach będą musiały pojawić się „inteligentne” tachografy. Co kryje się pod tym hasłem? Nowe urządzenia mają być wyposażone w systemy pozwalające na określenie lokalizacji pojazdu podczas rozpoczęcia pracy, zakończenia oraz co 3 godziny jazdy. Nowoczesny sprzęt ułatwi także kontrole służbom kontrolnym, dzięki możliwości zdalnego sczytania części danych sugerujących nieprawidłowości, co pozwoli na wcześniejszy wybór samochodu do sprawdzenia.

4.Kto i jak może skontrolować czas pracy oraz jakie kary mogą czekać na nieuczciwe osoby?

Skontrolować czas pracy kierowców może Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Transportu Drogowego, Policja a także Straż Graniczna oraz funkcjonariusze Policji, w innych państwach będą to odpowiednie służby. A oto jak prezentują się tylko niektóre kary wskazane w ustawie o transporcie drogowym (taryfikator dostępny pod linkiem http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20011251371/U/D20011371Lj.pdf):

• Za przekroczenie maksymalnego dziennego czasu prowadzenia pojazdu:
• do 1 godziny – 50 złotych
• za każdą następną rozpoczętą godzinę – 100 złotych

 

• Przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy:
• o czas powyżej 15 minut do 30 minut – 50 złotych
• za każde rozpoczęte 30 minut – 100 złotych

 

• Skrócenie dziennego okresu odpoczynku:
• o czas do 1 godziny – 50 złotych
• za każdą następną rozpoczętą godzinę – 100 złotych

 

• Skrócenie tygodniowego okresu odpoczynku:
• o czas do 1 godziny – 50 złotych
• za każdą następną rozpoczętą godzinę – 100 złotych

 

• Za naruszenie przepisów o używaniu tachografów, wykresówek lub kart kierowców:
• Nierejestrowanie za pomocą tachografu na wykresówce lub karcie kierowcy wskazań w zakresie prędkości pojazdu, aktywności kierowcy lub przebytej drogi – 2000 złotych
• Posiadanie przez kierowcę co najmniej dwóch własnych, ważnych kart kierowcy lub posługiwanie się nimi – 2000 złotych
• Niepoprawne operowanie przełącznikiem tachografu umożliwiającym zmianę rodzaju aktywności kierowcy – za każdy dzień – minimum 100, maksimum 1000 złotych
• Jednoczesne używanie kilku wykresówek – 2000 złotych
• Używanie cudzej karty kierowcy lub wykresówki – 2000 złotych

 

http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20040920879/U/D20040879Lj.pdf

http://www.akademia-tp.pl/konwencja-aetr.htm

https://witd.opole.pl/?page_id=588

https://ec.europa.eu/transport/sites/transport/files/modes/road/social_provisions/doc/trace_explanatory_text_pl.pdf

https://www.srw.com.pl/images/pdf/do_pobrania/3_Rozporzadzenie_UE_nr_165-2014.pdf

https://mfiles.pl/pl/index.php/Tachograf

https://inelo.pl/2019/02/15/inteligentne-tachografy-w-rekach-ekspertow-inelo-ocrk/

https://mojafirma.infor.pl/samochod-w-firmie/samochod-a-pracownik/326021,Kontrola-czasu-pracy-kierowcow.html

https://www.ocrk.pl/aktualnosci/europoslowie-przeglosowali-tachografy-w-busach/