Odpoczynek tygodniowy poza kabiną
Jakie kary grożą za złamanie zakazu odpoczynku w kabinie?
Państwa „starej Unii” jedno po drugim pod płaszczykiem walki z „dumpingiem socjalnym” wprowadzają rozwiązania prawne, które mają na celu ograniczenie aktywności przewoźników z państw o krótszym stażu członkostwa w tej organizacji.
Pojawiła się już jakiś czas temu kwestia odbioru tygodniowego odpoczynku regularnego poza kabiną kierowcy.
Znajdziesz tu informacje na jakiej podstawie prawnej zakaz odbierania tego rodzaju odpoczynku obowiązuje i jakie kary przewidzieli ustawodawcy niektórych Państw Członkowskich, mianowicie Francji, Niemiec, Belgii i Holandii.
-
Na skróty, rozwiń spis treści tutaj
Przepisy dotyczące czasu pracy w transporcie drogowym reguluje rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85. W szczególności do kwestii tygodniowego odpoczynku odnosi się art. 4 lit. h, który definiuje to sformułowanie oraz art. 8, który ustala zasady odbioru tygodniowego odpoczynku.
Przepisy te funkcjonują od 2006 r., ale ponieważ nie ma żadnych zapisów na poziomie prawodawstwa europejskiego mówiących o sankcjach w razie złamania zakazu odbierania regularnego odpoczynku tygodniowego w kabinie (skrócony odpoczynek tygodniowy i dzienny okres odpoczynku mogą być odbierane w kabinie pojazdu jeśli są ku temu odpowiednie warunki) zapis ten był przez długi czas w zasadzie martwy.
Co ciekawe również sądy polskie nie zasądzały na tej podstawie ryczałtów noclegowych za weekendy uznając, iż skoro istnieje zakaz odbierania regularnych odpoczynków tygodniowych w kabinie, to kierowcy nie mogą wykorzystywać takiej możliwości – czyli ryczałt nie przysługuje.
Art. 4 lit. H rozporządzenia 561/2006 mówi, że:
„tygodniowy okres odpoczynku” oznacza tygodniowy okres, w którym kierowca może swobodnie dysponować swoim czasem i obejmuje „regularny tygodniowy okres odpoczynku” lub „skrócony tygodniowy okres odpoczynku”:
–”regularny tygodniowy okres odpoczynku” oznacza odpoczynek trwający co najmniej 45 godzin,
–”skrócony tygodniowy okres odpoczynku” oznacza odpoczynek trwający krócej niż 45 godzin, który można, na warunkach ustalonych w art. 8 ust. 6, skrócić do nie mniej niż 24 kolejnych godzin
Jeśli chodzi o reguły korzystania z odpoczynków, to zasadą jest, że w ciągu dwóch kolejnych tygodni kierowca powinien wykorzystać co najmniej dwa regularne okresy odpoczynku (min 45h) lub jeden regularny i jeden skrócony (co najmniej 24h) okres odpoczynku. W tym drugim przypadku należy zrekompensować skrócenie w następnym tygodniu.
Odpoczynek wykorzystywany jako rekompensata za skrócony tygodniowy odpoczynek łączy się z innym okresem wypoczynku trwającym minimum dziewięć godzin.
Skracając: system 3 tygodnie w trasie 1 tydzień w domu nie sprawdzi się jeśli chce się uniknąć konieczności zapewnienia kierowcy noclegu poza kabiną.
Jedynie system 2 na 2 pozwoli skrócić jeden z wypoczynków, odebrać go w kabinie i uniknąć kar. Wszystkie dłuższe systemy będą wymagały zapewnienia noclegu poza kabiną.
We Francji od 11 lipca 2014 r. wprowadzono przepisy ustawy nr 2014-790 z 10 lipca 2014 r., które regulują także kwestie odpoczynków tygodniowych.
Kary jakie tam przewidziano sięgają nawet 30 000 euro, jak również nawet do roku pozbawienia wolności dla osób zarządzających transportem.
Zasady kontroli odpoczynków tygodniowych ustawa reguluje w dość enigmatyczny sposób. Jednak policja francuska wypracowała już pewien model działania. Mianowicie żąda dowodów odbycia odpoczynku tygodniowego poza kabiną w postaci rachunków hotelowych, zaświadczeń pracodawcy o wypoczynku np. u rodziny, w bazie klienta itp. Jeśli sprawdzający uzna, że są podstawy aby sądzić, iż złamano zakaz odbioru odpoczynku w kabinie wymierzana jest kara, a dalsza podróż jest możliwa dopiero po opłaceniu kary pieniężnej.
Średnie kary, jakie nakładają służby za naruszenia przepisów wynoszą 2,3 tys. euro.
W Niemczech sankcje za złamanie zakazu odbioru odpoczynku tygodniowego w kabinie pojazdu pojawiły się niedawno, bo weszły w życie 25 maja 2017 r. Nowe przepisy obarczają odpowiedzialnością zarówno przewoźnika, jak i kierowcę.
Kary jakie przewidziano dla kierowcy za odbiór tygodniowego wypoczynku w kabinie wynoszą 500 euro (a nie 60 euro za godzinę, jak przewidywano), a dla przewoźnika 1,5 tys. euro.
Do kontroli uprawnione są:
- BAG
- policja
- służby celne
W Belgii przepisy nakładające kary za odbiór regularnego wypoczynku w kabinie weszły w życie 21 czerwca 2014 r.
Kara za złamanie zakazu wynosi 1800 euro.
Służby co do zasady nie żądają dokumentów potwierdzających odebranie regularnego odpoczynku poza kabiną pojazdu w postaci rachunków, czy zaświadczeń od pracodawcy, nie kontrolują też przestrzegania przepisów we wcześniejszych okresach. Generalnie naruszenie może być stwierdzone jedynie w trakcie aktualnego odbierania odpoczynku, czyli „na gorącym uczynku”.
W przypadku Holandii sytuacja jest dość ciekawa. Przepisy dotyczące czasu pracy reguluje zbiór ATBv.
Od maja 2014 r. obowiązuje kara za złamanie zakazu odbioru 45-godzinnego odpoczynku w kabinie samochodu ciężarowego w wysokości 1 500 euro dla właściciela przedsiębiorstwa.
Do tej pory jednak prawo to nie było egzekwowane. Sytuacja może się jednak w związku ze zmianami prawnymi dotyczącymi transportu w Unii zmienić, ponieważ kraj ten obawia się, że zostanie „sypialnią” kierowców.
Według art. 19 rozporządzenia 561/2006 kwestię egzekwowania zakazu odbierania 45-godzinnego odpoczynku w kabinie pozostawiono ustawodawcy krajowemu.
„Kary te muszą być skuteczne, proporcjonalne, odstraszające oraz niedyskryminujące.”
Czy tak faktycznie jest? Można mieć pewne, nawet uzasadnione wątpliwości. Przepisy są bardzo zróżnicowane i czasem, np. w wypadku Francji nieodpowiadające stopniowi przewinienia. Co więcej egzekwowanie zakazu może się poszerzyć o kolejny kraj – mianowicie Włochy, które pod hasłem „walki z dumpingiem socjalnym” chcą wprowadzić przepisy penalizujące łamanie zakazu.
Proponowany przez Komisję „Pakiet Mobilności” z jednej strony może ujednolicić przepisy, ale z drugiej może zaostrzyć sytuację podtrzymując konieczność surowego karania za odbiór regularnego odpoczynku w kabinie ciężarówki.
Pojawia się także problem z przeprowadzeniem kontroli odbioru 45-godzinnego odpoczynku. Jeśli bowiem kierowca ma prawo w trakcie odpoczynku swobodnie dysponować swoim czasem, nie powinien podlegać kontroli.
Co ciekawe ponieważ kierowcy muszą nocować w hotelu, motelu lub innych tego typu miejscach ceny noclegów przy trasach wzrastają. Brakuje także odpowiedniej infrastruktury, która pozwoliłaby kierowcom w godnych i bezpiecznych warunkach a przede wszystkim przy rozsądnych cenach odbyć 45-godzinną przerwę w pracy.
Źródła:
http://www.gitd.gov.pl/__data/assets/pdf_file/0017/42443/rozporzadzenie-we-nr-561.pdf
„Odpoczynek tygodniowy poza kabiną”, Transport Manager nr 3 czerwiec-lipiec 2017 (27), str. 36-37;
„Kary za odbiór odpoczynku w kabinie”, Transport i Spedycja nr 3 (55) czerwiec-lipiec 2017, str.40-41;
