Najczęstsze błędy i braki w listach przewozowych
Konsekwencje wadliwie wystawionych dokumentów przewozowych. Nie daj się zaskoczyć!
Nieprawidłowa treść oraz brak określonych informacji w liście przewozowym nie należą niestety do rzadkości w branży transportowej. Błędy w dokumencie mogą nieść ze sobą poważne konsekwencje dla obu stron umowy przewozu (nadawcy i przewoźnika). Jak zatem właściwie uzupełnić list przewozowy i na co zwrócić uwagę aby ochronić swój finansowy interes; szczególnie z punktu widzenia przewoźnika?
-
Na skróty, rozwiń spis treści tutaj
Omówione zagadnienie dotyczy drogowych przewozów międzynarodowych podlegających przepisom Konwencji CMR tj. przewozów realizowanych między dwoma państwami, z których przynajmniej jedno jest krajem, które ratyfikowało CMR. W przypadku transportu drogowego realizowanego na terenie Polski będą miały zastosowanie przepisy Ustawy Prawo przewozowe.
List przewozowy należy do jednych z najważniejszych dokumentów określających przewóz drogowy. Jest on bowiem uzupełnieniem umowy przewozu. W braku przeciwnego dowodu list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy, warunków umowy oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika.
Konwencja CMR nie stanowi, kto powinien wystawić list przewozowy; w praktyce sporządzany jest on wspólnie przez zlecającego przesyłkę oraz przewoźnika. Niestety przy jego sporządzaniu nie brakuje pomyłek. Błędy mogą wynikać zarówno z nieprawidłowości wprowadzonych danych, a także nieujęcia ważnych informacji w treści listu.
List przewozowy zgodnie z Konwencją o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów z dnia 19 maja 1956 r. (CMR) powinien zawierać:
- miejsce i datę jego wystawienia;
- nazwisko (nazwę) i adres nadawcy;
- nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika;
- miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania;
- nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy;
- powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie;
- ilość sztuk, ich cechy i numery;
- wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru;
- koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy);
- instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych;
- oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji.
W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane:
- zakaz przeładunku;
- koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie;
- kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru;
- zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie;
- instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki;
- umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz;
- wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.
Uwaga!!! Strony mogą wnosić do listu przewozowego wszelkie inne dane, jakie uznają za potrzebne. Wynika z tego, że przewoźnik ma prawo umieszczać w nim takie informacje, które pomogą mu w razie zaistnienia ewentualnej szkody.
Jak już wspomniano wcześniej, wady listu przewozowego mogą uderzyć zarówno w wysyłającego, jak i w przewoźnika. Zgodnie z przywołaną Konwencją CMR to nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości lub niedostateczności danych zawartych w liście przewozowym (oprócz danych oznaczających miejsce i datę wystawienia listu przewozowego, nazwy i adresu przewoźnika oraz zawarcia klauzuli, że niniejszy list przewozowy podlega Konwencji CMR) lub instrukcji wydanych przez niego w celu wystawienia listu lub w celu wniesienia ich do niego. Wyjątkiem jest oczywiście sytuacja, gdy nadawca przedstawi dowód zawinienia przewoźnika.
Przewoźnik jest zobowiązany sprawdzić dokładność danych listu przewozowego dotyczących ilości sztuk, jak również ich cech i numerów oraz widoczny stan towaru i jego opakowania. Jeżeli przewoźnik nie ma możności sprawdzenia w wystarczający sposób ścisłości danych, musi on wpisać do listu przewozowego zastrzeżenia, które powinny być uzasadnione. Zastrzeżenia te nie wiążą nadawcy, jeżeli nie przyjmie on ich wyraźnie w liście przewozowym. Jeśli przewoźnik nie wpisze do listu takich zastrzeżeń, istnieje domniemanie, że towar i jego opakowanie były widocznie w dobrym stanie w chwili przyjęcia przez przewoźnika i że ilość sztuk, jak również ich cechy i numery były zgodne z oświadczeniami w liście przewozowym. Brak odpowiedniego sprawdzenia listu przez przewoźnika w razie powstania szkody wynikającej z niezgodności danych ze stanem faktycznym obciąży najpewniej odpowiedzialnością przewoźnika. Jeśli przewoźnik będzie jednak dysponował innymi dokumentami np. zdjęcia, korespondencja mailowa, zeznania świadków, będzie mógł dochodzić swoich racji.
Warto także zwrócić szczególną uwagę na ujęcie w liście przewozowym informacji o kosztach transportu. Jeśli takowa kwota nie znajdzie się w dokumencie, może to uniemożliwić przewoźnikowi uzyskanie przewoźnego (zapłaty od odbiorcy towaru). Inaczej sprawa przedstawia się w stosunku do przewozów, do których zastosowanie mają zapisy prawa przewozowego (tu fakt przyjęcia przesyłki i listu przewozowego zobowiązuje od razu odbiorcę do zapłaty należności ciążących na przesyłce).
Ponadto jeżeli dokument przewozowy nie zawiera oświadczenia, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji, przewoźnik odpowiada za wszelkie koszty i szkody, które mogłaby ponieść z powodu tego zaniedbania osoba mająca prawo do towaru. W interesie przewoźnika jest zatem dopilnować aby taka klauzula znalazła się w liście przewozowym.
List przewozowy pełni funkcję dowodową, legitymacyjną, instrukcyjną i informacyjną. Właśnie z tego względu warto go wystawiać, mimo tego że Konwencja CMR nie stanowi bezwzględnie takiego obowiązku. Przewoźnik powinien dbać o list przewozowy, przede wszystkim o jego odpowiednie i czytelne wypełnienie. Powstałe w skutek nieścisłości lub niedostateczności danych zawartych w liście przewozowym koszty i szkody mogą obciążyć osobę, która zleca przesyłkę i przewoźnika (w zależności od powstałych błędów lub braków). Ich odpowiedzialność z tego tytułu uregulowana jest bezpośrednio w umowie CMR.
Informacja za: www.truck-business.pl, www.transtica.pl, www.transportoweprawo.pl, www.log24.pl, Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów CMR
