Wypadek kierowcy w czasie pracy – a odszkodowanie
Wypadek kierowcy w czasie pracy – zasady ustalania i wypłaty odszkodowania
Ze względu na specyficzny rodzaj pracy niestety kierowcy zawodowi ulegają różnego rodzaju wypadkom podczas wykonywania swoich obowiązków. Najczęściej mają one miejsce w trakcie poruszania się pojazdem po drogach, ale nierzadko dochodzi do nich także na terenie własnego zakładu lub na terenie innej firmy np. podczas załadunku lub rozładunku. Każdy pracodawca musi odprowadzać składki dla pracowników do ZUS, z których wypłacane jest następnie odszkodowanie jeśli wypadek miał miejsce podczas wykonywania obowiązków służbowych. Poszkodowany ma jednak także prawo ubiegać się o odszkodowanie z ubezpieczenia OC pracodawcy. Jednak w obu przypadkach muszą zaistnieć określone warunki, aby stosowna rekompensata mogła zostać przyznana.
Jakie są zatem zasady ustalania i wypłaty odszkodowania pieniężnego w związku z wypadkiem przy pracy kierowcy?
Przepisy dotyczące czasu pracy kierowców
W Polsce obowiązują unijne przepisy dotyczące czasu pracy kierowców. Czas pracy kierowców w prawodawstwie Unii Europejskiej został uregulowany na poziomie rozporządzeń oraz dyrektyw Unii. Podstawowym aktem prawa polskiego dotyczącym czasu pracy kierowców jest ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców.
Zgodnie z przyjętymi przepisami czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego, w szczególności:
- prowadzenie pojazdu;
- załadowywanie i rozładowywanie oraz nadzór nad załadunkiem i wyładunkiem;
- nadzór oraz pomoc osobom wsiadającym i wysiadającym;
- czynności spedycyjne;
- obsługę codzienną pojazdów i przyczep;
- inne prace podejmowane w celu wykonania zadania służbowego lub zapewnienia bezpieczeństwa osób, pojazdu i rzeczy;
- niezbędne formalności administracyjne;
- utrzymanie pojazdu w czystości.
Czasem pracy kierowcy jest również czas poza przyjętym rozkładem czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy kierowcy w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego okresu.
Do czasu pracy kierowcy wlicza się także przerwę w pracy trwającą 15 minut, którą pracodawca jest obowiązany wprowadzić, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy kierowcy wynosi co najmniej 6 godzin.
Ustalenie okoliczności i dokumentacja zdarzenia
Zgodnie z definicją ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Jeżeli kierowca podczas wykonywania obowiązków służbowych ulegnie wypadkowi musi zgłosić ten fakt niezwłocznie pracodawcy. Pracodawca obowiązany jest powołać zespół powypadkowy, który ustali przyczyny wypadku.
Do ustalenia uprawnień do świadczeń odszkodowawczych należy w terminie nie później niż 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku sporządzić protokół BHP dotyczący okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy. W protokole powinny znaleźć się wyjaśnienia poszkodowanego i świadków, dowody z miejsca zdarzenia oraz opinie lekarskie i specjalistów. Poszkodowany pracownik ma oczywiście wgląd do dokumentacji i może zgłosić do niej swoje zastrzeżenia. Do ZUS należy przesłać pismo o ustalenie procentowego uszczerbku na zdrowiu i przyznanie jednorazowego odszkodowania, zaświadczenie o stanie zdrowia, wywiad zawodowy, dokumentację medyczną, a także protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, kartę wypadku i prawomocny wyrok sądu pracy.
Szczegółowe wskazówki, w jaki sposób ustalić okoliczności i przyczyny wypadku, znajdują się w kodeksie pracy.
Uwaga!!! Świadczenia nie przysługują, gdy pracownik sam spowodował wypadek naruszając przepisy dotyczące ochrony życia i zdrowia, zrobił to umyślnie lub w wyniku własnego niedbalstwa.
Rekompensata ze strony pracodawcy
Po wydaniu decyzji w sprawie przyznania świadczeń przez ZUS pracownik może dodatkowo dochodzić roszczeń ze strony pracodawcy (na mocy przepisów Kodeksu Cywilnego). Na pracowniku spoczywa obowiązek udowodnienia winy pracodawcy, poniesionej szkody (uszczerbek na zdrowiu) i związku przyczynowo-skutkowego. O winie pracodawcy może świadczyć przede wszystkim fakt złamania zasad BHP (np. wyposażenie miejsc pracy w niesprawne urządzenia, niespełniające niezbędnych wymogów technicznych). Pracodawca ponosi odpowiedzialność także wówczas, gdy nie zostały zapewnione bezpieczne warunki użytkowania pomieszczeń lub budynków, w których świadczona jest praca.
Okolicznością wyłączającą odpowiedzialność pracodawcy będzie sytuacja, w której do wypadku doszło na skutek działania osoby trzeciej, za którą pracodawca nie ponosi żadnej odpowiedzialności.
Uwaga!!! Warto zorientować się czy pracodawca posiada dobrowolne ubezpieczenie OC, z którego zostanie wypłacone ewentualne odszkodowanie. Gros przewoźników dysponuje taką polisą więc kierowca nie musi obawiać się negatywnej reakcji ze strony swojego pracodawcy.
Podsumowując
Szeroki zakres czynności należący do czasu pracy kierowców zawodowych sprawia, że w czasie wykonywania przez nich obowiązków służbowych często dochodzi do wypadków przy pracy. Poszkodowany kierowca może w związku z wypadkiem przy pracy otrzymać odszkodowanie pieniężne z ubezpieczenia społecznego oraz od pracodawcy.
Pracownik, który uległ wypadkowi w trakcie pracy, ma zagwarantowaną rekompensatę w związku z obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym, jakie nakłada na przedsiębiorców ustawa. Dobrze udokumentowany uszczerbek na zdrowiu pozwala uzyskać z ZUS-u szereg świadczeń. Równolegle kierowca może dochodzić roszczeń na drodze postępowania cywilnego i ubiegać się o rekompensatę ze strony swojego pracodawcy (z polisy OC pracodawcy lub jeśli jej nie posiada z majątku przedsiębiorcy).