Rodzaje ubezpieczeń w transporcie drogowym
Ubezpieczenia w transporcie drogowym
W szeroko rozumianej branży transportowej właściwe zarządzanie ryzykiem oraz odpowiednie produkty ubezpieczeniowe odgrywają kluczową rolę. Należycie dobrana ochrona ubezpieczeniowa daje bowiem zabezpieczenie przed skutkami ewentualnych szkód podczas całego procesu transportu ładunków. Jest kilka rodzajów ubezpieczeń dedykowanych zarówno przewoźnikom, jak i producentom oraz handlowcom, w tym również eksporterom i importerom, którzy w ramach swojej działalności sprowadzają lub wysyłają różnego rodzaju towary.
Jakie są różnice pomiędzy poszczególnymi produktami ubezpieczeniowymi oraz na co zwrócić uwagę podpisując umowę z ubezpieczycielem?
Odpowiedzialność cywilna przewoźnika
Najpopularniejszą umową, której przedmiotem jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika wykonującego usługi transportowe w ruchu krajowym lub międzynarodowym jest OCP. Polisa ta odgrywa dość znaczną rolę przy prowadzeniu działalności przewozowej, gdyż pozwala przenieść odpowiedzialność finansową na ubezpieczyciela w razie wystąpienia szkody. Ubezpieczenie to jest nieobowiązkowe, jednak naprawdę warto je mieć ze względu na bezpieczeństwo finansowe przewoźnika.
Niestety większość przedsiębiorców sugeruje się ceną i wybiera tanie polisy, które w praktyce nie chronią ich interesów w sposób dostateczny. Ogólne warunki OCP przewidują objęcie ochroną ubezpieczeniową odpowiedzialność cywilną przewoźnika w transporcie drogowym za szkody powstałe podczas wykonywania zawartej umowy przewozu – z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przewozu (kradzież, uszkodzenie lub zniszczenie towaru, opóźnienie dostawy). Zakłady ubezpieczeń dość często jednak stosują różnorodne wyłączenia, a co za tym idzie pozbywają się odpowiedzialności za niektóre ryzyka. W konsekwencji prowadzi to do odmowy odszkodowań na dużą skalę. Zawierając ubezpieczenie transportowe należy zatem dokładnie określić charakter prowadzonej przez siebie działalności oraz zakres ponoszonej w związku z tym odpowiedzialności i na tej podstawie wybrać ubezpieczenie, które zagwarantuje pełne pokrycie odpowiedzialności cywilnej. Warto zapamiętać, że jeżeli polisa będzie miała wąski zakres ochrony, nie można bardzo liczyć na skuteczność zawartego ubezpieczenia.
Dobre ubezpieczenie OCP powinno optymalnie chronić od wszystkich możliwych zdarzeń. W umowie zgodnie ze specyfiką wykonywanych przewozów muszą znaleźć się takie elementy jak:
- odpowiednia suma gwarancyjna (powinna pokrywać pełną wartość towaru przewożonego w jednym transporcie lub wartość zadeklarowaną w liście przewozowy),
- określenie pełnego asortymentu towarów, które są przewożone oraz mogą być przewożone w przyszłości i przez cały okres trwania polisy,
- możliwość parkowania poza parkingami strzeżonymi,
- ochrona za przewozy wykonywane wszystkimi pojazdami bez obowiązku zgłaszania ich ubezpieczycielowi,
- rozszerzenie zakresu o przewozy wykonywane przez podwykonawców,
- rozszerzenie zakresu ochrony o rażące niedbalstwo przewoźnika, kierowców i podwykonawców,
- rozszerzenie zakresu ochrony o winę umyślną,
- ochrona w przypadku niewpisania firmy przewozowej w list przewozowy,
- ochrona za przewozy towarów ADR,
- ochrona za wydanie towaru osobie nieupoważnionej,
- ochrona za szkody spowodowane przez imigrantów, którzy dostali się do przestrzeni ładunkowej,
- ochrona za szkody polegające na wyłudzeniu towaru przez oszusta,
- ochrona za szkody spowodowane wskutek nieprzestrzegania przepisów prawa o ruchu drogowym,
- ochrona w przypadku braku aktualnego świadectwa ATP.
Taki zakres ubezpieczenia OCP daje bardzo szerokie pokrycie i chroni od większości ryzyk, które mogą wystąpić w transporcie drogowym rzeczy. Jeśli przewoźnik nie zadba o wprowadzenie stosownych zapisów do swojej polisy, w razie wystąpienia określonej szkody, która nie jest objęta ubezpieczeniem, szkodę będzie musiał pokryć sam przewoźnik.
Ubezpieczenie cargo
Na szkody w trakcie realizacji transportu narażeni są także przedsiębiorcy i właściciele towarów, którzy w przewozach korzystają z własnego transportu, jak również z usług zawodowych przewoźników. Takim osobom warto polecić ubezpieczenie cargo, które dotyczy ochrony ubezpieczeniowej mienia (samych towarów). Ubezpieczenie obejmuje przewóz ładunków od momentu opuszczenia miejsca nadania do chwili dostarczenia do miejsca przeznaczenia, wraz z niezbędnymi czynnościami przeładunkowymi i przejściowym magazynowaniem ładunku na trasie transportu (ochrona może obejmować również operacje załadunku lub wyładunku). Ubezpieczenie cargo ma szeroki zakres pokrycia; obejmuje każde ryzyko straty lub szkody z wyjątkiem wyłączeń wymienionych w klauzulach. Zakres podstawowy obejmuje zazwyczaj szkody powstałe wskutek różnych zdarzeń losowych np. powódź, pożar, rabunek, uderzenie pioruna, uderzenie przedmiotu w środek transportu, wandalizm, wypadek środka transportu. Zakres rozszerzony obejmuje dodatkowo zdarzenia nagłe, niespodziewane i niezależne od woli ubezpieczającego np. szkody wskutek kradzieży mienia wraz ze środkiem transportu i kradzieży z włamaniem.
Uzyskanie odszkodowania z polisy (cargo) transportowej jest bardzo szybkie – wystarczy, aby uprawniony do odszkodowania właściciel ładunku udowodnił tylko fakt powstania szkody objętej ubezpieczeniem (wyplata następuje 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia w szkodzie, inaczej niż ma to miejsce w przypadku wypłaty z OCP). W większości przypadków uzyskanie odszkodowania jest do pełnej wartości szkody.
Ubezpieczeniem cargo może być objęte mienie w transporcie drogowym, kolejowym, wodnym śródlądowym, morskim, lotniczym oraz kombinowanym. Można zawrzeć ubezpieczenie nie tylko pojedynczego ładunku, ale także wszystkich ładunków w danym okresie.
Ochrona ubezpieczeniowa dla pracowników
W branży transportowej niestety dość często poszkodowany lub jego najbliższa rodzina dochodzi od pracodawcy odszkodowania w przypadku konsekwencji powstałych wskutek nieszczęśliwego wypadku (najczęściej podczas podróży służbowej). Pracodawcy chcący zabezpieczyć się przed tego typu roszczeniami powinni wykupić OC pracodawcy. Standardowy zakres takiego ubezpieczenia obejmuje m.in. wypłatę odszkodowania w przypadku śmierci pracownika, świadczenia dodatkowe dla dzieci wypłacane w przypadku śmierci pracownika, świadczenie z tytułu uciążliwego leczenia, świadczenia medyczne, przekwalifikowanie zawodowe, koszt pogrzebu itp. Zakres ubezpieczenia może zostać dodatkowo rozszerzony m.in. o ryzyko okresowej lub całkowitej niezdolności do pracy, wypłatę świadczeń szpitalnych, pokrycie kosztów rehabilitacji, assistance medyczny (organizacja i pokrycie kosztów transportu poszkodowanego do kraju). Tego typu polisa zwalnia ubezpieczonego pracodawcę z konieczności uruchomienia własnych środków finansowych i problemów związanych z procedurą rozpatrywania roszczeń zgłaszanych przez pracownika.
Należy pamiętać jednak, że w niektórych sytuacjach zakład ubezpieczeń nie wypłaci odszkodowania mimo zajścia wypadku. Będzie tak gdy do wypadku doszło wskutek umyślnego działania przedsiębiorcy, lub wskutek jego rażącego niedbalstwa. Ponadto zakład ubezpieczeń nie wypłaci pracownikowi odszkodowania za wypadek przy pracy jeśli ten w czasie wypadku znajdował się pod wpływem alkoholu, narkotyków, środków psychotropowych, itp.
Podsumowując
W transporcie drogowym występuje szereg ryzyk, przed którymi należy właściwie się chronić. Przewoźnik powinien skorzystać z ubezpieczenia OCP, dzięki któremu zabezpieczy się przed finansowymi skutkami szkód. Należy jednak pamiętać, że OCP chroni towar tylko i wyłącznie od szkód powstałych z winy przewoźnika i nie obejmuje wszystkich ryzyk. Taka forma ubezpieczenia nie zapewnia zatem dostatecznej ochrony podmiotom gospodarczym, których ładunki są przewożone. Ochronie interesów właściciela ładunków służy polisa cargo. Z kolei OC pracodawcy ma na celu ochronę przedsiębiorcy przed negatywnymi skutkami finansowymi roszczeń zgłaszanych przez jego pracowników, na skutek szkód doznanych przez nich w wyniku wypadku przy pracy. Z tej formy ubezpieczenia powinni skorzystać wszyscy pracodawcy transportowi i w ten sposób zwiększyć poczucie lojalności pracowników wobec firmy.
