Transport odpadów medycznych

Dokumenty wymagane przy przewozie odpadów medycznych

1. Rodzaje odpadów medycznych
2. Obowiązki transportującego odpady
3. Odpady niebezpieczne
4. Odpady inne niż niebezpieczne
5. Dokumenty przewozowe
6. Podsumowanie

Odpady medyczne to szczególna grupa odpadów powstająca w miejscach świadczenia usług medycznych, miejscach prowadzenia badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny, a także w salonach fryzjerskich, kosmetycznych i studiach tatuażu. Część z tych odpadów posiada właściwości niebezpieczne i zakaźne, inne klasyfikowane są jako odpady inne niż niebezpieczne. W związku z obowiązkiem lokalnego przetwarzania odpadów medycznych oraz unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych istnieje potrzeba gospodarki odpadami medycznymi; w tym również ich transportu do wyznaczonych miejsc.

Jakie są warunki wykonywania transportu odpadów medycznych i jakie dokumenty są potrzebne przy tego typu przewozach?

1. Rodzaje odpadów medycznych

Jak już wspomniano wcześniej odpady medyczne dzielą się na kilka grup. Są to odpady:

• zakaźne (m.in. części ciała, organy, pojemniki na krew, inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny)
• specjalne (m.in. chemikalia, przeterminowane leki, resztki substancji suchych lub tabletek)
• inne niż niebezpieczne (m.in. narzędzia chirurgiczne i zabiegowe, opatrunki, strzykawki, rękawiczki, naczynia)

Przed dopuszczeniem do przewozu odpady medyczne otrzymują odpowiednie kody transportowe, na podstawie których określane są wymagania transportowe tj. środki transportu i ich oznakowania oraz sposób transportowania.

2. Obowiązki transportującego odpady

Zgodnie z ustawą o odpadach transport odpadów medycznych odbywa się zgodnie z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, w szczególności w sposób uwzględniający właściwości chemiczne i fizyczne odpadów, w tym stan skupienia oraz zagrożenia, które mogą powodować odpady. Transportujący odpady musi uzyskać wpis do rejestru oraz indywidualny numer rejestrowy (nadaje go podmiotowi Marszałek województwa).

Firma transportowa, wykonująca usługę przewozu odpadów medycznych jest zobowiązana dostarczyć odpady do miejsca przeznaczenia odpadów i przekazać je posiadaczowi odpadów wskazanemu przez zlecającego. Przewoźnik musi przy tym zapewnić bezpieczeństwo podczas całego przewozu odpadów medycznych. Ma on zatem obowiązek przedsięwziąć niezbędne środki  bezpieczeństwa odpowiednie do natury i zakresu dających się przewidzieć zagrożeń.

3. Odpady niebezpieczne

Transport odpadów niebezpiecznych odbywa się z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie towarów niebezpiecznych (ADR). Dotyczy to także transportu niebezpiecznych odpadów medycznych tj. odpadów zakaźnych i specjalnych.

Pojazdy przeznaczone do transportu pojazdów niebezpiecznych powinny mieć formę zamkniętą i być odpowiednio oznakowane. Na szczególną uwagę zasługuje także etap pakowania niebezpiecznych odpadów medycznych. W zależności od rodzaju odpadu należy zastosować specjalne worki jednorazowego użycia lub specjalistyczne pojemniki jednorazowego użycia z odpowiednim oznakowaniem ostrzegawczym. Należy także przestrzegać warunków dotyczących załadunku i wyładunku.

4. Odpady inne niż niebezpieczne

W sytuacjach, gdy materiał nie zawiera substancji zakaźnych lub innych substancji, które mogą powodować choroby u ludzi i zwierząt, transport może odbyć się z wyłączeniem stosowania przepisów ADR. Można traktować go jak zwykły transport materiałów. Do przewozu materiałów innych niż niebezpieczne można stosować worki i pojemniki wielokrotnego użytku.

5. Dokumenty przewozowe

Zgodnie z ustawą o transporcie drogowym podczas wykonywania przewozu kierowca pojazdu jest obowiązany mieć przy sobie i okazywać, na żądanie uprawnionego organu kontroli m.in. dokumenty związane z przewożonym ładunkiem (dokument przewozowy dotyczący materiału i przedmiotu do przewozu) oraz dokumenty wymagane przy przewozie odpadów, w tym potwierdzenie posiadania numeru rejestrowego wydane przez właściwy organ. Numer rejestrowy należy umieszczać każdorazowo na dokumentach związanych z usługą transportu odpadów.

Oprócz tego każdemu przewozowi podlegającemu przepisom ADR powinny towarzyszyć dokumenty przewozowe zgodnie z przepisami Umowy ADR. W dokumencie musi znajdować się  m.in. numer UN (numer przyporządkowany substancjom oraz towarom niebezpiecznym), prawidłowa nazwa przewozowa, numery wzorów nalepek, grupy pakowania, liczba i określenie sztuk przesyłki.

W krajowym transporcie drogowym odpadów nie ma  określonego wzoru dokumentu przewozowego. Za dokument przewozowy uznaje się zatem każdy dokument, w którym znajduje się informacja co i w jakiej ilości jest przewożone, kto jest nadawcą oraz odbiorcą przewożonych odpadów oraz skąd i dokąd przebiega transport. Takie informacje znajdują się w karcie przekazania odpadu, którą sporządza posiadacz odpadów. Dopuszcza się sporządzanie zbiorczej karty przekazania odpadów jeśli odpady jednego rodzaju przekazuje się za pośrednictwem tego samego transportującego odpady w okresie jednego miesiąca.

Jeśli karta przekazania odpadu będzie pełniła funkcję dokumentu przewozowego, musi ona dotyczyć każdego transportu oddzielnie i kierowca musi mieć ją przy sobie podczas przewozu. Dokumentem potwierdzającym rodzaj transportowanych odpadów może być także faktura kupna/sprzedaży odpadów.

Za brak stosownego dokumentu grozi kara w wysokości 500 PLN dla zarządzającego transportem oraz 50 PLN dla kierowcy.

6. Podsumowanie

Firma zajmująca się transportem niebezpiecznych odpadów medycznych powinna dysponować specjalistycznym sprzętem, w tym pojazdami przystosowanymi do przewozu ładunków niebezpiecznych, pojemnikami i workami na odpady spełniającymi wszelkie wymagania sanitarne. Personel powinien być odpowiednio przeszkolony i posiadać uprawnienia ADR do gospodarowania materiałami niebezpiecznymi. Jeśli mamy do czynienia z transportem materiałów innych niż nie bezpieczne ich transport może odbywać się bez uwzględnienia przepisów ADR, jednak i w tym przypadku do przewozu należy zastosować odpowiedni sprzęt taki jak worki i pojemniki.

W każdym z tych przypadków niezmiernie ważne jest prowadzenie pełnej dokumentacji, zgodnie z obowiązującą ustawą o odpadach oraz ustawą o transporcie drogowym.

Pozostałe źdródła: www.przepisy.gofin.pl, www.repozytorium.uwb.edu.pl, www.experto24.pl, www.portalprzewoznikow.pl, Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.