Pilot w transporcie ponadgabarytowym

Kto jest pilotem i co oznacza pilotowanie?

W całej Europie podczas przewozu ładunków ponadgabarytowych korzysta się z eskorty pilota lub policji przy czym przez pilotowanie rozumie się zespół czynności wykonywanych na drodze przez pilota korzystającego z pojazdu wykonującego pilotowanie. Czynności te mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa ruchu podczas przewozu ładunków ponadgabarytowych, niebezpiecznych lub w przypadku kolumny pojazdów. Pilot to osoba, która jest odpowiedzialna za zapewnienie tego bezpieczeństwa oraz minimalizację różnego typu utrudnień, które mogą pojawić się w czasie takiego transportu. Niezbędnym elementem bezpiecznego pilotażu jest odpowiedni pojazd. W tym wypadku musi on być właściwie wyposażony i oznakowany.

Kiedy pilotować?

Rozporządzenie MSWiA w jasny i zwięzły sposób określa parametry wyznaczające konieczność wykorzystania osoby pilota w transporcie ponadgabarytowym. Jeżeli pojazd przekracza którąś z poniższych wartości powinien być pilotowany przez jeden pojazd:

• długość pojazdu – 23 m
• szerokość pojazdu – 3,2 m
• wysokość pojazdu – 4,5 m
• masa całkowita – 60 t

Natomiast jeżeli pojazd nienormatywny przekracza następujące parametry konieczne jest użycie dwóch pojazdów, które poruszają się z przodu i tyłu eskortowanego transportu:

• długość pojazdu – 30 m
• szerokość pojazdu – 3,6 m
• wysokość pojazdu – 4,7 m
• masa całkowita – 80 t

Jeżeli mamy do czynienia z kolumną pilotowanie powinno odbywać się z użyciem dwóch aut: jednego z przodu kolumny, drugiego za kolumną.

Jak ma wyglądać pilotujący pojazd?

Jak do tej pory mógł to być pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t, przy uściśleniu, że nie może to być motocykl. Auto ma być wyposażone w odpowiednią tablicę oznakowania umieszczoną na dachu kabiny. W zależności od tego, czy pilotujący pojazd znajduje się z przodu, czy z tyłu pilotowanego transportu tablica powinna być widoczna odpowiednio z przodu lub tyłu. Tablica może być wykonana w formie świetlnej. Poza nią pilotujący pojazd powinien mieć dwa światła błyskowe żółtej barwy także umieszczone na dachu, symetrycznie według osi wzdłużnej auta i w jednej linii z tablicą. Światła te powinny być widoczne z każdej strony pojazdu z odległości przynajmniej 150 m przy dobrej przejrzystości powietrza. Pilotujący samochód powinien także posiadać środki pozwalające na bezpośrednią komunikację z kierowcą pilotowanego samochodu i wreszcie urządzenia nagłaśniające. Dodatkowo taki pojazd może być wyposażony w światło w białym lub żółtym samochodowym kolorze z czarnym napisem PILOT. Opisywane światło ma się znajdować pod wcześniej wymienioną tablicą. W rozporządzeniu przewidziano jeszcze jeden element oświetlenia, mianowicie światło barwy białej lub żółtej selektywnej umieszczone tak, aby mógł się zmieniać jego kierunek, mowa o tzw. szperaczu. Ten element powinien być osobnym systemem niezależnym od innych świateł.

 

Jakie są uprawnienia pilota?

Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o uchu drogowym Dz. U. z 18 października 2011 r. Nr 222 poz. 1321 zmieniła nieco uprawnienia pilota w transporcie ponadgabarytowym. A zatem w trakcie wykonywania swoich obowiązków pilot może wydawać polecenia lub sygnały innym uczestnikom ruchu lub innym osobom znajdującym się na drodze. Wszystko to pod warunkiem ukończenia z wynikiem pozytywnym szkolenia organizowanego przez wojewódzki ośrodek ruchu drogowego. A obowiązkiem osoby pilotującej transport ponadgabarytowy jest w szczególności:

• zapewnienie odpowiedniej organizacji przejazdu według warunków wyszczególnionych w zezwoleniu lub wytycznych określonych przez zarządcę przewidzianego na trasie poza drogami krajowymi mostu lub wiaduktu
• bezpośrednie sprawowanie nadzoru nad pilotowanym pojazdem w trakcie przejazdu oraz podczas postoju
• kierowanie ruchem drogowym w niezbędnym zakresie
• w przypadku wystąpienia jakiegoś zagrożenia lub istotnego utrudnienia, wstrzymanie pilotowania

Ostatnia sytuacja rodzi konieczność zawiadomienia Policji.

 

Kiedy transport pilotuje policja?

Policja pilotuje przewóz ładunku nienormatywnego jeżeli spełniony jest choć jeden warunek z poniższej listy:

• szerokość jezdni (wraz z poboczem tej samej konstrukcji, co jezdnia)pozostawionej dla przeciwnego kierunku ruchu na jezdni dwukierunkowej lub dla tego samego kierunku ruchu na jezdniach jednokierunkowych jest mniejsza niż 2,5 m
• długość pojazdu lub zespołu pojazdów jest większa niż 40 m
• łączna długość pilotowanych pojazdów jest większa niż 120 m

Jeżeli szerokość jezdni pozostawionej do ruchu dla przeciwnego kierunku lub tego samego kierunku na jezdni jednokierunkowej jest mniejsza niż 2,5 m, ale jest to bardzo krótki odcinek i zapewniona jest widoczność gwarantująca bezpieczny przejazd, uczestnictwo Policji w pilotowaniu przejazdu nie jest konieczne.

Kogo należy zawiadomić o potrzebie pilotowania transportu przez policję?

Jeżeli trasa policyjnego pilotażu ma przebiegać przez teren jednego lub dwóch województw to należy złożyć zawiadomienie do komendanta wojewódzkiego Policji tego województwa, w którym rozpoczął się transport. Jeżeli natomiast przejazd będzie odbywał się przez większą ilość województw zawiadomienie należy przekazać do Komendanta Głównego Policji. W obu przypadkach powinno się to odbyć w terminie przynajmniej 7 dni przed planowanym przejazdem.

Co powinno zawierać zawiadomienie?

Zawiadomienie jakie należy złożyć do właściwego komendanta Policji powinno, co do zasady zawierać:

• nazwę, adres, nr telefonu, ewentualnie telefaksu, REGON i NIP
• liczbę pojazdów, które mają być pilotowane
• wymiary pojazdu nienormatywnego (długość, szerokość, wysokość, rzeczywistą masę całkowitą
• rodzaj przewożonego ładunku
• numery rejestracyjne pojazdów nienormatywnych
• numer kontaktowy (telefonu) do osoby prowadzącej transport
• odpis lub kopię zezwolenia na przejazd każdego z pojazdów nienormatywnych
• harmonogram przejazdu
• upoważnienie do wystawienia faktury bez podpisu odbiorcy za przeprowadzenie pilotażu, przez komendę wojewódzką Policji

Wspomniany harmonogram podlega uzgodnieniom z właściwym komendantem Policji i powinien zawierać m.in.: informacje dotyczące dat, godzin i miejsc rozpoczęcia i zakończenia pilotażu, rozpiskę godzinową przejazdu przez większe miasta i granice województw, numery dróg i nazwy ulic jakie są wymienione w zezwoleniu dotyczącym przewozu nienormatywnego oraz informacje odnośnie miejsc postoju i ich planowany czas.

 

Warunki pilotażu.

Policja do pilotowania używa oznakowanego pojazdu. Ilość użytych aut leży w gestii Policji. Samochód porusza się w minimalnej odległości 40 m od eskortowanego pojazdu, oczywiście odległość ta może się zmniejszyć w zależności od warunków na drodze.

 

Kiedy pilotowanie nie może się odbyć?

W zasadzie są dwa aspekty tego zagadnienia. Jeden dotyczy sytuacji gdy zaplanowany przejazd jeszcze nie miał miejsca, drugi dotyczy już trwającego przejazdu.

W pierwszym przypadku pilotowanie nie będzie miało miejsca, gdy przejazd może spowodować niebezpieczeństwo w ruchu drogowym lub jego znaczne utrudnienie w związku z panującymi na trasie warunkami. Również gdy organizator nie złoży we właściwym czasie właściwie skonstruowanego zawiadomienia nie dojdzie do przejazdu nienormatywnego. Tak samo będzie, gdy organizator nie dopełni warunków określonych w zezwoleniu.

Gdy mowa o już odbywającym się przejeździe nienormatywnym, w jego czasie mogą wystąpić nieprzewidziane utrudnienia, które uniemożliwią jego dalsze trwanie. Decyzję o zatrzymaniu przejazdu podejmuje policjant wykonujący pilotaż, w porozumieniu z dyżurnym właściwej ze względu na miejsce komendy Policji. Gdy ustaną przyczyny uniemożliwiające dalsze przemieszczanie transportu, dyżurny właściwy ze względu na miejsce przejazdu (komendy wojewódzkiej odpowiedniej względem miejsca postoju, jeśli przejazd dotyczy jednego lub dwóch województw, dyżurny Komendy Głównej Policji, gdy dotyczy to więcej niż dwóch województw, ale jeśli postój trwał krotko, może to być dyżurny właściwy ze względu na postój) może podjąć decyzję o jego wznowieniu.

Uwaga! Postój powinien odbywać się poza jezdnią i poboczem drogi.

Pilotaż przeprowadzany przez Policję nie będzie dotyczył pojazdów nienormatywnych Straży Pożarnej w trakcie akcji ratowniczych oraz pojazdów Sił Zbrojnych, Policji i Straży Granicznej (osobne rozporządzenie określa warunki takiego przejazdu – służby te same dbają o bezpieczeństwo w trakcie przemieszczania się ).

Planowane zmiany w ustawie.

Od dłuższego czasu prowadzone są prace mające służyć doprecyzowaniu przepisów dotyczących pilotażu. Środowiska przewoźników transportu nienormatywnego znacząco wpłynęły w ostatnim czasie na przyspieszenie tych prac. 8 kwietnia 2016 r. na spotkaniu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa przedstawione zostały propozycje zmian rozporządzenia, które zakładają m.in.:

• określenie wysokości pojazdu pilotującego – 1,7 m – w celu zwiększenia jego widoczności
• standaryzacja oklejenia pojazdu, tak aby zwiększyć jego widoczność szczególnie nocą (odblaskowe oklejenie karoserii) oraz wytworzyć charakterystyczny i rozpoznawalny z daleka wizerunek pilotującego wozu
• obowiązek sprawdzenia przez pilota rzeczywistych wymiarów pilotowanego pojazdu nienormatywnego i stworzenia protokołu kontroli wymiarów pojazdu, który podpisywany byłby przez wszystkich pilot ów prowadzących pilotaż oraz kierowcę pojazdu nienormatywnego.
• Odpowiedzialność nadawcy za przekroczenia

Podstawa prawna.

• Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym Dz.U. 1997 Nr 98 poz. 602
• Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r.o zmianie ustawy — Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw
• Rozporządzenie MTBiGM z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych
• Rozporządzenie MSWiA z dnia 31 grudnia 2003 r. w sprawie warunków i sposobu pilotowania pojazdów oraz wysokości opłat U. nr 7 poz. 62

 

Podsumowanie.

Pilotaż w transporcie ponadgabarytowym jest nadal niedostatecznie unormowany i wymaga doprecyzowania. Chodzi o stworzenie takiej sytuacji, gdy pilot nie tylko jedzie i świeci światłami, ale realnie wpływa na bezpieczeństwo na drodze. Charakterystyczny wizerunek, widoczny z daleka, niewątpliwie poprawiłby bezpieczeństwo na drodze dając wyraźny sygnał kierowcom, że będą mieli do czynienia z utrudnieniami i należy zachować zwiększoną ostrożność. Również kwestia wzięcia odpowiedzialności przez nadawcę za ewentualne przekroczenia gabarytów ładunku wydaje się być niezwykle istotna. Instytucja pilota wyposażonego w możliwość weryfikowania stanu faktycznego byłaby tu bardzo pomocna.

Zapisz

Zapisz

Zapisz