Jakie uprawnienia rodzicielskie ma ojciec – kierowca?

Jakie urlopy przysługują ojcu – kierowcy?

Zawód kierowcy mimo postępującej feminizacji nadal jest zajęciem typowo męskim, ale ponieważ w dzisiejszej rzeczywistości, gdzie rynek pracy, sytuacja ekonomiczna, a także społeczna i obyczajowa skłaniają kobiety i mężczyzn do dzielenia się obowiązkami i przywilejami związanymi z wychowaniem dzieci, także ojcowie –kierowcy mogą korzystać z rozwiązań, które zapewnił im polski ustawodawca. Zmiany jakie pojawiły się w Kodeksie Pracy od stycznia 2010 r. dały panom szereg możliwości włączenia się w proces wychowywania własnego potomstwa. Mają oni zatem do dyspozycji 6 takich rozwiązań:

1. Urlop ojcowski.
2. Urlop macierzyński niewykorzystany przez matkę.
3. Urlop rodzicielski.
4. Urlop wychowawczy.
5. Płatne zwolnienie od pracy w celu osobistej opieki nad dzieckiem.
6. Urlop okolicznościowy z tytułu narodzenia dziecka.

Nie wszystkie są rozwiązaniami długoterminowymi, ale także służą kierowcom, którzy z racji specyfiki pracy nie mają zbyt wiele czasu dla rodziny w porównaniu do zwykłego Kowalskiego wykonującego stacjonarną pracę.

Komu zatem przysługują uprawnienia rodzicielskie?

W ogólnym ujęciu będą to wszystkie te osoby, które podlegają ubezpieczeniu społecznemu, a zatem są zatrudnione w oparciu o:

• umowę o pracę,
• mianowanie,
• powołanie,
• wybór,
• spółdzielczą umowę o pracę,
• samozatrudnienie, jeżeli przynajmniej przez miesiąc była opłacana dobrowolna składka chorobowa.

Urlop ojcowski.

• Przysługuje tylko
• Trwa 2 tygodnie, ale może być podzielony na dwie jednotygodniowe części.
• Można go wykorzystać do ukończenia 24 miesięcy przez dziecko, jeśli miała miejsce adopcja to do upływu 24 miesięcy od adopcji, jednak nie dłużej niż do ukończenia 7 toku życia przez dziecko.
• Warunkiem jest faktyczna opieka nad dzieckiem.
• W czasie trwania urlopu ojcowskiego matka dziecka może także być na urlopie.

Urlop macierzyński niewykorzystany przez matkę.

Ogólnie trwa 20 tygodni, jednak 14 z nich musi wykorzystać matka dziecka (jeśli np. jej stan zdrowia nie pozwala jej pełnić opieki nad dzieckiem i tak 8 tygodni jest przypisanych matce dziecka). Faktycznie zatem do dyspozycji ojca jest 6 tygodni urlopu.

Urlop rodzicielski.

• Wygląda on nieco inaczej po zmianach od 2 stycznia 2016 r. Jego długość to 32 tygodnie przy jednym dziecku, jeśli urodziły się bliźniaki lub więcej dzieci okres ten wydłuża się o 2 tygodnie.
• 32 (34) tygodnie to wymiar łączny dla obojga rodziców, czyli jeśli np. chcą opiekować się dzieckiem jednocześnie to obojgu przysługuje po 16 tygodni urlopu.
• Można go wykorzystać jednorazowo lub w 4 częściach min. po 8 tygodni. Dodatkowo 6 pierwszych tygodni musi wypadać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Co więcej, ta część urlopu, która następuje po przerwie od poprzedniej części urlopu nie może być dłuższa niż 16 tygodni.
• Uprawnienie to przysługuje do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
• Ciekawym rozwiązaniem jest możliwość łączenia urlopu z pracą – pracodawca może odmówić przyjęcia takiego rozwiązania ze względu np. na harmonogram, czy specyfikę pracy. Wydaje się to być szczególnie ciężkie do pogodzenia w transporcie międzynarodowym, gdzie czas pracy bywa trudny do określenia. Transport na trasach lokalnych to większa możliwość układania takiego grafika, w którym praca na pół etatu jest możliwa, tym bardziej, że wykonywanie obowiązków w standardowym 8 – godzinnym czasie może się odbywać np. w kilka wybranych dni w tygodniu.

Urlop wychowawczy.

• Przysługuje pracownikowi z minimum 6 – miesięcznym stażem pracy.
• Do wykorzystania jest 36 miesięcy. Wymiar urlopu dotyczy obojga rodziców łącznie. Każdy rodzic ma do wykorzystania 1 miesiąc, którego nie może scedować na drugiego rodzica, chyba, że jest to osoba samotnie wychowująca dziecko.
• Można łączyć tę formę urlopu z wykonywaniem pracy – maksymalnie do pół etatu. Pracodawca może odmówić takiego rozwiązania jedynie wtedy, gdy poweźmie informację, że urlop taki nie jest wykorzystywany do opieki nad dzieckiem.

Płatne zwolnienie od pracy w celu osobistej opieki nad dzieckiem.

• Pracownikowi przysługuje 16 h (2 dni) w ciągu roku kalendarzowego. Pracownik powinien się zdeklarować, czy chce żeby był to wymiar godzinowy – czasem kilka godzin wystarczy, a pozwala na większą elastyczność, co za tym idzie, większą korzyść i dla pracownika i dla pracodawcy.
• Dotyczy to opieki nad dzieckiem do 14 roku życia.
• Wymiar zwolnienia nie jest zależny od liczby dzieci i jest łączny dla obojga rodziców.

Urlop okolicznościowy z tytułu narodzin dziecka.

• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 roku w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz. U. z 1996 r. nr 60, poz. 281 ze zm.) przewiduje, że w takim wypadku pracownik ma 2 dni wolne od pracy.
• Dotyczy to i mamy i taty dziecka, jednak w praktyce, najczęściej ojciec dziecka korzysta z tego udogodnienia, ponieważ w tym czasie matce przysługuje już urlop macierzyński.
• Dni wolne od pracy nie muszą być wykorzystane zaraz po porodzie i niekoniecznie muszą być to dni następujące po sobie.
• Pracodawca nie może odmówić udzielenia takiego urlopu w wybranym terminie.
• Aby taki urlop otrzymać, do wniosku musi być dołączony wypis ze szpitala lub akt urodzenia dziecka – chodzi o udowodnienie, że fakt narodzin dziecka nastąpił.

Jaka płaca przysługuje pracownikowi w czasie urlopów związanych z wychowywaniem dzieci?

Ustawa z dn. 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa określa, że w wypadku udzielenia urlopu ojcowskiego pracownikowi przysługuje 100% podstawy wymiaru wynagrodzenia. Tak samo jest w przypadku urlopu macierzyńskiego oraz w wypadku pierwszych 6-8 tygodni urlopu rodzicielskiego. Pozostała część urlopu rodzicielskiego jest płatna w 60% podstawy wynagrodzenia. Jeśli zachodzi sytuacja, ze urlop jest łączony z pracą, wymiar oblicza się proporcjonalnie. Urlop wychowawczy jest bezpłatną przerwą w wykonywaniu pracy w celu sprawowania opieki nad dzieckiem. Płatne zwolnienie z pracy w celu osobistej opieki nad dzieckiem zdrowym nie jest tożsame ze zwolnieniem lekarskim i jest płatne tak jak zwykły urlop wypoczynkowy, czyli 100% wymiaru wynagrodzenia. Podobnie jest w przypadku urlopu z tytułu narodzin dziecka.

Podstawa wymiaru wynagrodzenia jest wyliczana na podstawie średniego wynagrodzenia z 12 miesięcy na miesiąc przed rozpoczęciem urlopu.

Termin składania wniosku.

Warto pamiętać o terminowym złożeniu wniosku o urlop. W przypadku urlopu rodzicielskiego i wychowawczego jest to 21 dni przed planowanym urlopem. 14 dni przed korzystaniem z urlopu macierzyńskiego niewykorzystanego przez matkę. Urlop ojcowski zakłada 7 dni przed jego rozpoczęciem. W przypadku urlopu wychowawczego niedotrzymanie terminu nie jest przesłanką do nieudzielenia urlopu.

Ochrona prawna.

Osoby przebywające na urlopie ojcowskim, macierzyńskim, rodzicielskim, wychowawczym podlegają szczególnej ochronie i w trakcie ich trwania pracodawca nie może rozwiązać z nimi stosunku pracy. Ponadto po powrocie pracodawca musi zapewnić takiemu rodzicowi stanowisko przy niezmienionym wynagrodzeniu.

Podsumowanie.

Przy obecnych rozwiązaniach prawnych w Polsce, kierowca będący ojcem może przebywać na urlopie płatnym w sumie 40 tygodni, a nie pobierając pensji nawet do 35 miesięcy. Według danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w okresie od stycznia do czerwca 2015 r. ponad 52 tys. mężczyzn skorzystało z urlopu ojcowskiego. Jest to tendencja rosnąca. Oczywiście dane nie dotyczą jedynie sektora transportowego, chodzi raczej o zauważenie pewnej tendencji. Na pewno pogodzenie pracy kierowcy z rolą ojca nie jest łatwe, ale prawo polskie umożliwia takie działanie. Zapewne pracodawcy w branży transportowej nie zanotują gwałtownego skoku absencji spowodowanych narodzinami potomka, ale niewątpliwie także potrzeby panów chcących realizować się jako ojcowie powinny być brane pod uwagę.

Zapisz