Aby zatrudnić w firmie osobę na stanowisko kierowcy pracodawca musi dopełnić wobec niego szeregu obowiązków wynikających z przepisów prawa.

Także sam kierowca musi posiadać określone kwalifikacje i badania lekarskie wymagane do wykonywania tego zawodu.

Ogólne obowiązki pracodawcy w transporcie

Powinności pracodawcy zatrudniającego pracownika na stanowisko kierowcy są uregulowane Kodeksem pracy, ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców oraz ustawą z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.

Pracodawca zatrudniający nowego kierowcę jest zobowiązany założyć teczkę pracownika i przede wszystkim zawrzeć z nim umowę o pracę.

Teczka pracownika

Każdy pracodawca jest zobowiązany do prowadzenia akt osobowych, związanych ze stosunkiem pracy pracownika. W dokumentacji muszą znaleźć się załączniki dotyczące ubiegania się i przyjęcia kandydata do pracy tzw. część A (kwestionariusz osobowy, świadectwa pracy z poprzednich miejsc zatrudnienia, dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, orzeczenia lekarskie i psychologiczne, potwierdzenie niekaralności), część B, czyli informacje o zatrudnieniu i przebiegu stażu pracowniczego oraz część C, czyli dokumenty związane z ewentualnym zakończeniem stosunku pracy.

W teczce pracownika musi obowiązkowo znaleźć się umowa o pracę, określająca rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania (w przypadku kierowcy określając miejsce jego pracy należy dostosować obszar geograficzny, na którym kierowca będzie realizował swoje obowiązki), wymiar czasu pracy i wynagrodzenie za pracę. Do umowy można dołączyć rodzaj i zakres czynności pracownika na danym stanowisku pracy.

Jeśli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy (firma zatrudniająca do 20 osób), powinien poinformować pracownika na piśmie o normie czasu pracy (systemie i rozkładzie czasu pracy oraz przyjętym okresie rozliczeniowym czasu pracy), przepisach związanych z zakresem czasu jazdy, przerw i odpoczynku, częstotliwości wypłat wynagrodzenia, wymiarze urlopu wypoczynkowego, okresie wypowiedzenia umowy itp. Pisemne potwierdzenie zapoznania się z treścią regulaminu pracy dołącza się do teczki pracownika.

Wymaganym dokumentem jest także zaświadczenie o ukończeniu szkolenia BHP. Szkolenie wstępne powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Pracownik na stanowisko kierowcy powinien odbywać takie szkolenie co trzy lata (w przypadku kierowcy ADR raz w roku).

Pracodawca powinien również poinformować kierowcę o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, udostępniając mu kartę oceny ryzyka zawodowego.

Ponadto wymagane jest oświadczenie pracownika będącego rodzicem lub opiekunem dziecka do lat 4 i 14 lub dziecka niepełnosprawnego o zamiarze lub braku zamiaru korzystania z uprawnień wynikających z rodzicielstwa.

Do dokumentów tych mogą zostać także dołączone inne nieobowiązkowe, których jednak pracodawca może w pewnych sytuacjach wymagać.

Kwalifikacje kierowcy zawodowego

Kierowcy muszą spełnić szczególne obowiązki, dotyczące charakteru wykonywanego przez nich zawodu. Przede wszystkim muszą posiadać wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami. Podstawowym dokumentem jest prawo jazdy, które określa kategorie pojazdów, do prowadzenia których pracownik nabył uprawnienia. Kierowca posiadający kategorię C lub D ma obowiązek przedstawić pracodawcy dokument potwierdzający odbycie kwalifikacji wstępnej lub szkolenia okresowego (świadectwo kwalifikacji zawodowej).

Ponadto kierowcy zawodowi są zobowiązani do odbycia szkoleń okresowych (odrębnie dla kierowców wykonujących przewóz rzeczy oraz przewozy osobowe). Pierwsze szkolenie kierowca musi odbyć w ciągu pięciu lat od uzyskania kwalifikacji wstępnej i powtarzać je następnie co pięć lat.

Przed zawarciem umowy o pracę pracodawca powinien skierować kandydata na badania lekarskie. W przypadku posiadania przez kierowcę kategorii A1, A2, AM, B1, B lub B+E wystarczą badania profilaktyczne, podczas których lekarz medycyny pracy może orzec czy kandydat jest zdolny do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. W przypadku kierowców prowadzących pojazdy, dla których wymaga na jest kategoria C lub D muszą poddać się badaniom lekarskim z art. 39j ustawy o transporcie drogowym oraz badaniom psychologicznym z art. 39k nie rzadziej niż co pięć lat.

Kierowca powinien także złożyć w formie pisemnej oświadczenie o dodatkowym zatrudnieniu. Musi z niego wynikać wymiar zatrudnienia u innego pracodawcy albo informacja o nie pozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy oraz liczba godzin wykonywanych przewozów drogowych na podstawie innej niż stosunek pracy. Pracodawca musi odebrać od każdego z kierowców stosowne oświadczenie i przechowywać je w aktach osobowych pracownika.

Podsumowując

Każdy pracodawca powinien pamiętać o tym, że przyjmując nowego kierowcę do firmy nie może kierować się wyłącznie jego kwalifikacjami i predyspozycjami, ale musi przede wszystkim zadbać o wymagane dokumenty. Przepisy prawa określają jakie dokumenty należy włączyć do akt pracowniczych już na etapie przyjęcia kandydata do pracy.