Główne zasady i porady dotyczące transportu paliw.

Paliwa zaliczamy do ładunków masowych ciekłych i niespożywczych. Wśród nich wyróżniamy ropę naftową, naftę, oleje opałowe, benzyny, ciekły gaz ziemny (LNG) oraz inne chemikalia. Niebezpieczny charakter tych substancji wynika przede wszystkim z tego, że pary paliw tworzą z powietrzem łatwopalne mieszaniny oraz wywierają one szkodliwy wpływ na organizmy żywe.

Zasady ogólne

Paliwa płynne stanowią towary niebezpieczne i dlatego podlegają szczególnym regulacjom w kwestii ich transportu.

Przede wszystkim należy pamiętać, że załadunek paliwa na odpowiednie środki transportu musi odbywać się metodą ciśnieniową. Przed każdym załadunkiem należy przeprowadzić także gruntowną inspekcję stanu technicznego danego środka transportu. Ważne jest również aby napełnienie zbiorników odbyło się przy zachowaniu wolnej przestrzeni, która pozwoli na rozszerzanie się ładunku podczas zmian temperatury.

Przez morze

Największe partie przewożonych na świecie ładunków stanowi ropa naftowa i jej pochodne. Pozostałe to benzyna, gaz i inne chemikalia. Najczęściej ich transport odbywa się drogą morską przy użyciu tankowców, zbiornikowców, gazowców i chemikaliowców. Załadunek na statek i przeładunek odbywa się za pomocą systemu ruchomych przewodów, systemu rurociągów i urządzeń pompujących (pomp rotacyjnych) na terminalach morskich ładunków płynnych.

W tym rodzaju transportu stosuje się bardzo często ropowce (do transportu czystego surowca) oraz produktowce (do transportu wyrobów ropopodobnych). W tym drugim przypadku zbiornikowce dzielą się na jednostki do przewozu produktów ciemnych (oleje opalowe, olej smarny) oraz jednostki do przewozu produktów jasnych (benzyna, nafta). Popularne są także masowce kombinowane do przewozu zarówno ładunków płynnych i suchych; jak ropomasowce i roporudowce.

Podczas całego transportu przez morze stale bada się temperaturę paliwa lub ropy, sprawdza się szczelność kadłuba oraz kontroluje się nadciśnienie gazu ponad cieczą.

Koleją

Paliwa, ropę naftową i jej pochodne przewozi się także transportem kolejowym przy użyciu wagonów cysternowych typu Z, wagonów Zas do transportu lekkich produktów przerobu ropy naftowej i czteroosiowych cystern Zaes do przewozu ciężkich produktów ropy naftowej. Wagony te zbudowane są blachy stalowej. Podczas napełniania i opróżniania cystern kolejowych zbiornik musi być uziemiony (zapewni to ochronę przed wybuchem). Z wagonu cysterny odbywa się bezpośredni przeładunek paliwa do cysterny samochodowej za pomocą urządzenia mobilnego.

W transporcie samochodowym

W transporcie samochodowym paliwa przewozi się różnego rodzaju cysternami (pojazdy samochodowe bez przyczepy lub zespoły pojazdów składające się z pojazdu samochodowego i dołączonej do niego jednej przyczepy). O ich wymaganiach konstrukcyjnych, wytrzymałościowych, materiałowych i ciśnieniowych decyduje umowa ADR.

Wszystkie paliwa płynne powinny być sklasyfikowane i dopuszczone do przewozu zgodnie z ADR. Załadunek cysterny może odbywać się zarówno od dołu jak i od góry. Kierowca, który przewozi materiały niebezpieczne musi posiadać wymagane dokumenty przewozowe oraz potrzebne zezwolenia, świadectwa itp. Cysterny muszą być odpowiednio oznakowane i dopuszczone do eksploatacji oraz muszą posiadać ważne badania. W pojazdach musi być wymagane wyposażenie; w tym dwie gaśnice proszkowe. Jednostki transportowe nie mogą być nadmiernie załadowane oraz nie mogą posiadać wad, wycieków, pęknięć czy braków w wyposażeniu. Bardzo ważne jest także aby na zewnętrznej powierzchni cysterny nie znajdowały się pozostałości paliw. Także opróżnione, ale nieoczyszczone cysterny muszą być odpowiednio oznakowane i szczelnie zamknięte. Oczyszczenie pojazdu należy do zadań odbiorcy (dopiero po dokonaniu oczyszczenia należy zdjąć tablice i nalepki).

Aby zatem transport drogowy paliw był bezpieczny należy wcześniej upewnić się, że cysterna jest w dobrym stanie technicznym, posiada odpowiednie wyposażenie, posiada ważny termin badania i zostanie napełniona materiałami dopuszczonymi do przewozu w tej jednostce. Przy napełnianiu należy przestrzegać dopuszczalnego stopnia napełnienia, sprawdzić szczelność zamknięć oraz zapewnić nalepki ostrzegawcze i pomarańczowe tablice (zgodnie z zasadami ADR).

Podsumowanie

Transport paliw podlega szczególnym warunkom, niezależnie od zastosowanego środka transportu. Zasady te przyjęte są zarówno w prawie polskim, wspólnotowym jak i międzynarodowym. Podstawowymi aktami prawnymi są ustawa z 28.10.2002r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, ustawa z 31.03.2004r. o przewozie koleją towarów niebezpiecznych, Umowa ADR z 30.09.1957r., rozporządzenie Rady (WE) z 20.12.1995r. oraz międzynarodowy kodeks ładunków niebezpiecznych IMDG dotyczący bezpiecznego transportowania ładunków niebezpiecznych drogą morską, będący częścią przepisów Międzynarodowej Konwencji o Bezpieczeństwie Życia na Morzu (SOLAS).